Hoe kies je het perfecte boek voor nieuwkomers?

Laat een reactie achter / Blog / Door

We <3 boeken! Stel je eens voor: de hele klas zit op het puntje van hun stoel te luisteren… Genieten! En, ook belangrijk: de boeken geven een flinke boost aan hun taalontwikkeling… Maar hoe kom je daar? Met welke boeken bereik je dit?

Als je hoopte op een lijstje met titels moet ik je toch teleurstellen. Zo simpel is het natuurlijk niet. Ik geef wel graag tips over het selecteren van boeken! Dat is immers de eerste stap.  

Voor veel kinderen is school de enige plek waar ze met boeken in aanraking komen. Het is dus belangrijk dat de klassenbieb goed gevuld is, met genoeg boeken maar vooral ook de juiste boeken.

Hoe divers is jouw boekenkast?

Denk eens even aan de boekenkast in jouw klas. Hoeveel boeken heb je met een blank jongetje in de hoofdrol? En hoeveel boeken heb je staan met een meisje van kleur in de hoofdrol? … Oeps! Dit is hopelijk al een kleine eye opener, maar je bent niet de enige! Uit onderzoek blijkt namelijk dat in veel scholen de bibliotheken helemaal niet divers zijn. Wat gek is, want onze klassen zijn dat wel!

The Cooperative Children’s Book Center, onderdeel van de Universiteit van Wisconsin-Madison in de V.S. houdt al sinds 1994 jaarlijks bij hoeveel boeken zij ontvangen waarin mensen van kleur voorkomen. Volgens hun statistieken had in 2019 slechts 29% van de boeken relevante personages van kleur! (ter vergelijking: in Amsterdam had in 2019 53% van de inwoners een migratieachtergrond) (OIS, Gemeente Amsterdam, 2019)

 

Waarom is diversiteit belangrijk?

Het is belangrijk dat onze leerlingen zichzelf kunnen herkennen in boeken. Want wanneer dit niet het geval is, heeft dit negatieve invloed op hun leesmotivatie en daarmee op de ontwikkeling van hun leesvaardigheid (Bishop, 1987). Maar belangrijker nog: het heeft effect op het zelfbeeld van onze leerlingen! Rudine Sims Bishop, emeritus hoogleraar aan de universiteit van Ohio in de V.S. heeft hier veel onderzoek naar gedaan. Ze wordt ook wel ‘de moeder van de diverse kinderliteratuur’ genoemd. Zij zegt:

“Wanneer kinderen zich niet herkennen in de boeken die ze lezen, of wanneer ze op een vervormde, negatieve of lachwekkende manier weergegeven worden, leren ze een krachtige les over hoe ze gewaardeerd worden in de maatschappij waar ze deel van uitmaken.” (p. 1)

Dit is een quote uit haar invloedrijke stuk uit 1990 met de titel Mirrors, Windows and Sliding Glass doors (spiegels, ramen en schuifpuien). Dit stuk gaf de aanzet tot maatschappelijke discussie over het belang van representatie in kinderboeken. Bishop legt uit dat boeken als spiegels zijn waarin kinderen zichzelf kunnen herkennen. Maar diversiteit in kinderboeken is niet alleen belangrijk voor in diverse klassen. Boeken kunnen immers ook dienen als ramen, waardoor kinderen kunnen kijken naar andere werelden. Ze bieden een veilige manier om kennis te maken met culturen en ideeën van buiten hun eigen bubbel. Bishop schrijft hier over:

“Als kinderen alleen reflecties zien van zichzelf, zullen ze opgroeien met een overdreven gevoel van hoe belangrijk en waardevol ze zijn in deze wereld” (p.1).

Deze ideeën van Bishop zijn later bevestigd: onderzoek van Kid and Cadano (2013) toont aan dat het lezen van fictie de emotionele intelligentie en het vermogen tot empathie bij kinderen bevordert, waardoor ze beter in staat zijn te begrijpen hoe anderen zich voelen en wat ze denken. Dan is het wel belangrijk dat ze ook boeken lezen met personages die anders zijn dan zij zelf!

Diverse boeken selecteren

Louise Derman-Sparks is een Amerikaans auteur, spreker en consultant die zich al jaren inzet voor diversiteit en inclusie. Ze heeft een set richtlijnen opgesteld die leerkrachten kan helpen om diverse boeken te selecteren. Je vindt deze zgn. Guide for Selecting Anti-Bias Books (2013) op de website https://socialjusticebooks.org/guide-for-selecting-anti-bias-childrens-books/

In de onderstaande infographic heb ik de richtlijnen samengevat:

Je kunt deze infographic in pdf format downloaden. Print hem uit en hang hem op zodat je collega’s ook inspireert! 

 

Waar vind ik diverse kinderboeken?

Met de bovenstaande richtlijnen kun je zelf eens kritisch kijken naar je klassenbieb. Moet je boeken met witte jongetjes in de hoofdrol weg gooien? Natuurlijk niet! Maar probeer je bewust te zijn van de samenstelling van de algehele boekenkast: 100% witte jongetjes is niet ideaal.  Zo is je klas immers ook niet samengesteld (en de maatschappij ook niet!).

Mocht je je boekenkast willen aanvullen heb ik hier een aantal tips over waar je goede boeken kunt vinden:

  1. https://www.cargoconfetti.be/
    Een ‘inclusiegericht merk dat zich inzet voor een positief zelfbeeld door middel van representatieve boeken en speelgoed’.
  2. https://bukiboek.nl/
    Een webshop met meertalige kinderboeken.
  3. www.storyweaver.org.in
    Een site met honderden kinderboeken in diverse talen. Omdat auteurs uit verschillende landen in verschillende talen bijdragen aan de boekencollectie, ontstaat er een heel divers aanbod. Met een gratis account heb je ongelimiteerd toegang!
  4. Diverse accounts op Instagram promoten boeken voor diversiteit en inclusie, zoals
    Cargo confetti, Juf Rigoberta, Inclusieve kinderboekenclub. Meer kleur voor de klas post niet over boeken, maar wel over diversiteit in het onderwijs. Er zijn ook Engelstalige accounts: The kid lit mama; We Need Diverse Books; Mai storybook library. 
  5. Reza Kartosen-Wong, Humberto Tan, Zanib Mian, Sarah Weeks en Gita Varadanja, Elena Favilli, Vivian den Hollander, Pip Jones, Mylo Freeman en Brian Elstak zijn auteurs die boeken schrijven met diverse hoofdpersonages. 
  6. In 2021 nam ik een podcast op met Sharité Severina. Zij deed onderzoek naar hoe goed Amsterdamse kinderen zich herkennen in de boeken die zij aangeboden krijgen. Ze kreeg hiervoor een eervolle vermelding bij de scriptieprijs van Stichting Lezen! Je beluistert de aflevering hier.

Bronnen:

Laat een reactie achter

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Winkelwagen