Wat is motivatie
De Amerikaanse onderwijspsycholoog John Keller definieert motivatie als ‘datgene wat zorgt voor de opwekking, richting en het volhouden van gedrag’ (Keller 1979, blz. 29).
Motivatie is een belangrijke voorwaarde om tot leren te komen. Zoals Wentzel & Miele schrijven in hun ‘Handbook of motivation in school’ (2009):
We verwachten van kinderen dat ze zich houden aan de regels in de klas, dat ze nieuwe relaties aangaan met klasgenoten en volwassenen, en dat ze meedoen met activiteiten die horen bij school. Motivatie is de kern van hun succes hierin. (blz. 1).
Self Determination Theory
Self Determination Theory (SDT), in het Nederlands ‘zelfdeterminatie theorie’, is een van de meest invloedrijke theorieën op het gebied van motivatie. De theorie is ontwikkeld door Deci & Ryan (1985). Hoewel deze theorie niet speciaal ontwikkeld is voor onderwijs wordt het wel veel gebruikt en is het ook relevant voor onderwijs aan anderstalige leerlingen.
SDT maakt onderscheid tussen intrinsieke en extrinsieke motivatie. In de klas betekent intrinsieke motivatie leren uit persoonlijke interesse, omdat je iets leuk vindt om te doen en je er in te verdiepen. Denk aan kinderen die alles weten over dinosauriërs; ze vinden dat leuk en zoeken er zelf van alles over op!
Extrinsieke motivatie is leren om andere redenen, bijvoorbeeld om een goed cijfer op een toets te halen of om te voorkomen dat je straf krijgt.
Autonomie, Competentie, Relatie
Naast dit onderscheid is een ander belangrijk onderdeel van SDT het idee dat er in drie basisbehoeften voorzien moet worden om tot leren te komen.
- Autonomie: het gevoel dat je zelf mag kiezen wat je doet, dat de activiteiten waar je aan deelneemt betekenisvol voor je zijn.
- Competentie: het gevoel dat de dingen lukken, dat je vaardigheden en kennis ontwikkelt.
- Relatie: het gevoel dat je verbonden bent met anderen, dat je gewaardeerd wordt.
Een uitgangspunt van SDT is dat leerkrachten kunnen bijdragen aan de intrinsieke motivatie van leerlingen door aan deze drie basisbehoeften tegemoet te komen.
Ook de Amerikaanse onderwijsprofessor Martin Ford zegt:
‘Er zijn geen magische knoppen waarop je kunt drukken zodat mensen willen leren, werken en zich netjes gedragen. Niemand kan gedwongen worden ergens om te geven. Faciliteren, niet controleren, zou de leidraad moeten zijn wanneer we anderen proberen te motiveren.’ (Ford 1992).
Natuurlijk klopt het dat er geen ‘magische knopjes’ zijn om je leerlingen te motiveren, en intrinsieke motivatie heeft zeker veel voordelen zoals meer kans op volhouden en beter algemeen welzijn. Toch is het ook zo dat kinderen in de klas soms iets zullen moeten doen waar ze zelf niet voor gekozen hebben, of zelfs helemaal geen zin in hebben! Dus een zekere mate van controle door de leerkracht is onvermijdelijk. Gelukkig kunnen kinderen nieuw gedrag aanleren, en wennen aan de verwachtingen en routines op school. Het derde aspect van SDT, relatie, is hierbij cruciaal. Want het initiatief voor veel van dat nieuwe gedrag zal liggen bij leerkrachten en ouders. Onderzoek van Ryan et al. (1994) liet zien dat kinderen die vertrouwen hadden in hun relaties met ouders en leerkrachten, beter in staat waren positief gedrag te ontwikkelen.
Zoals gezegd is SDT een van de belangrijkste theorieën over motivatie en wordt het ook veel gebruikt in het onderwijs. Maar het is niet specifiek bedoeld voor anderstalige leerlingen. De Hongaarse taalkundige Zoltán Dörnyei heeft wél onderzoek gedaan naar het motiveren van leerlingen voor het leren van een taal. Lees alles over zijn ideeën in het volgende blog!
Wil je meer weten over toepassing van SDT in het onderwijs? Neem een kijkje op deze site van het Center for Self Determination Theory.
Voor Nederlandstalige informatie kun je kijken op deze pagina van kennisplatform Wij-Leren.
Bronnen:
- Deci, E. L. & R. M. Ryan (1985). Intrinsic motivation and self-determination in human behaviour. New York: Plenum Press.
- Ford, M. (1992). Motivating Humans: Goals, Emotions and Personal Agency Beliefs. Newbury Park, CA: Sage.
- Keller, J. M. (1979). Motivation and instructional design: A theoretical perspective.Journal of Instructional Development, 2(4), 26–34.
- Wentzel, K.R. and Miele, D.B. (2016) Handbook of motivation at school. New York: Routledge